Urządzenia ekranowe i sen to niekoniecznie dobre połączenie. Większość z nas o tym wie. Ale czy wiemy, jak dokładnie ekrany wpływają na sen dzieci i młodzieży? I czy jest to rzeczywiście aż tak wielki problem, jak przedstawiają go niektórzy?
Dowiesz się tego z poniższego artykułu. Znajdziesz w nim także wskazówki, jak możesz sam na to zaradzić.
Dobrej lektury!
Dzieci korzystające wieczorem z urządzeń ekranowych wykazują tendencję do późniejszego chodzenia spać, a zasypianie może im zająć więcej czasu.
Sen jest ważny dla dobrego samopoczucia dzieci i ich rozwoju
Sen o odpowiedniej długości i jakości ma kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. Dotyczy to także dzieci i młodzieży. Zbyt krótki sen niedostatecznej jakości może negatywnie wpływać na zdrowie i rozwój. Kiedy śpimy za mało, pogarsza się nasza zdolność koncentracji i słabnie umiejętność przyswajania sobie wiedzy. W dłuższej perspektywie brak snu może spowodować inne problemy zdrowotne, na przykład obniżoną odporność albo choroby układu sercowo-naczyniowego.
Podczas snu w naszym ciele zachodzi wiele różnych procesów – komórki ulegają regeneracji, wzmacnia się układ odpornościowy, a nasze doznania są magazynowane w pamięci długotrwałej.
Zbyt krótki sen przez jedną noc albo kilka nocy jest nieprzyjemny, lecz nie stanowi niebezpieczeństwa. Problem pojawia się wtedy, gdy trwa to dłużej.
W ostatnich latach coraz bardziej interesujemy się negatywnym wpływem używania urządzeń ekranowych na nasz sen. Poniżej dowiesz się więcej na ten temat.
Ekrany mają wpływ na to, o jakiej porze dzieci kładą się spać
W 2020 roku duński Państwowy Instytut Zdrowia Publicznego wydał raport przedstawiający konsekwencje nawyków związanych z używaniem ekranów przez dzieci i młodzież dla ich snu. Z raportu wyraźnie wynika, że istnieje związek między snem dzieci i korzystaniem z urządzeń ekranowych, zwłaszcza wieczorem. Dzieci korzystające wieczorem z ekranów i wyświetlaczy wykazują tendencję do późniejszego chodzenia spać, a zasypianie może im zająć więcej czasu.
Duńskie dzieci śpią mniej niż kiedyś
Duńskie dzieci śpią mniej niż kiedyś i za to też odpowiadają urządzenia ekranowe. Badania pokazują, że częstsze korzystanie z ekranów może skutkować krótszym snem. Naukowcy dowodzą również, że dzieci i młodzież przechowujące urządzenia cyfrowe w pokoju, w którym śpią, częściej budzą się w nocy, a ich sen jest gorszej jakości. Winę za to ponoszą między innymi dźwięki wydawane nocą przez telefon albo tablet. Dowiedziono jednak, że już sama obecność tych urządzeń w pokoju, pomimo ich wyłączenia, wpływa negatywnie na sen.
Co w takim razie mogą zrobić rodzice, aby ich dziecko spało lepiej?
Trzy dobre rady dla rodziców, którzy chcą, żeby ich dziecko spało lepiej
Odpowiedź na pytanie, w jaki sposób najlepiej radzić sobie z używaniem urządzeń ekranowych przez dzieci, nie jest jednoznaczna. W ostatnich latach korzystanie z mediów społecznościowych i interakcja cyfrowa poprzez gry komputerowe zajmują coraz więcej miejsca w życiu większości dzieci. Dlatego nie można po prostu stwierdzić, że dzieci i młodzież nie powinni mieć dostępu do ekranów z powodu ewentualnych negatywnych konsekwencji zdrowotnych.
Powinniśmy być jednak świadomi skutków używania urządzeń ekranowych i dążyć do zawarcia z dziećmi porozumienia, którego efektem będzie ograniczenie korzystania z nich.
Ustalcie domowe zasady ekranowe
Postaraj się ustalić z dzieckiem realistyczne zasady dotyczące korzystania z urządzeń ekranowych. Z rozmów z dziećmi i młodzieżą na ten temat wynika, że większość z nich potrzebuje pomocy rodziców, aby to uregulować.
W wielu rodzinach proszenie dzieci o zrobienie sobie przerwy w korzystaniu z urządzeń ekranowych doprowadza do konfliktu, jeśli wcześniej miały one nieograniczony dostęp do telefonu komórkowego, tabletu albo komputera. Dziecko szybko zacznie odbierać takie ograniczenie jako karę. Im młodsze jest dziecko, tym bardziej zasadne może być rozważenie tego, czy nie lepiej od samego początku nie pozwalać dziecku na nieograniczone korzystanie z urządzeń ekranowych. Zamiast tego można się umówić z dzieckiem na używanie urządzeń ekranowych o określonych porach dniach, aby w większym stopniu odbierało tę sytuację jako pozytywną.
Porusz ten temat na kolejnym spotkaniu z rodzicami
Ponieważ używanie ekranów w dużej mierze wpływa na relacje społeczne dzieci i młodzieży, ważnym krokiem może się okazać ustalenie wspólnych zasad z rodzicami pozostałych dzieci z klasy. Porozmawiajcie o tym, w jakim wieku dzieci powinny dostać telefony komórkowe. Z jakich mediów społecznościowych korzystają i w jaki sposób? Do której godziny wieczorem wolno im się ze sobą kontaktować?
Większość dzieci i młodzieży nie lubi się różnić od rówieśników ani odstawać od grupy. Dlatego ustalenie wspólnych zasad między rodzicami uczniów z jednej klasy, nawet w ograniczonym zakresie, może okazać się dużą pomocą.
Na noc zostawiajcie telefony w dużym pokoju
Ani dorosłym, ani dzieciom nie służy trzymanie telefonu komórkowego obok łóżka. Jak wspomniano wcześniej, urządzenie ekranowe w sypialni wpływa negatywnie na długość snu i jego jakość w ciągu nocy. Dlatego naprawdę dobrym pomysłem jest pozostawienie telefonu na noc w dużym pokoju albo w kuchni, najlepiej z włączonym trybem nocnym, żeby ewentualne powiadomienia nie dotarły do naszej sypialni. Wiele osób z pewnością teraz zaprotestuje, twierdząc, że używają rano telefonu jako budzika, ale można przecież rozważyć zakup budzika albo radia z tą funkcją. Kilka lat temu wypróbowaliśmy to ćwiczenie na naszej córce, która wtedy miała trzynaście albo czternaście lat. Zostawialiśmy swoje telefony w dużym pokoju, aby świecić przykładem – i ani razu tego nie pożałowaliśmy. Bez telefonów w sypialni obydwoje dużo lepiej się wysypiamy i czujemy się sobie bliżsi.
Mam nadzieję, że dzięki temu artykułowi wiesz teraz nieco więcej o tym, w jaki sposób używanie urządzeń ekranowych wpływa na sen dzieci i młodzieży. Być może jego treść zainspirowała cię do ustalenia wspólnie ze swoim dzieckiem nowych zasad obowiązujących u was w domu.
Pamiętaj, że twoje własne nawyki w dużym stopniu wpływają na twoje dzieci. Na dłuższą metę dzieci uczą się bowiem na podstawie naszych czynów, a nie słów😉
O autorce
Anna Knakkergaard jest mamą piątki dzieci. Z wykształcenia lekarka, ukończyła także studia w zakresie klinicznej hipnozy. Ma wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą, korzysta między innymi z hipnoterapii, aby poprawić jakość życia dzieci cierpiących na stany lękowe, problemy ze snem albo bóle brzucha. W 2020 roku we współpracy z architektką i ilustratorką Julie Dam otworzyła firmę Dżunglowe Sny, która ma na celu pomaganie dzieciom i rodzinom z dziećmi w stworzeniu jak najlepszych warunków dla lepszego snu.
Źródła:
Digitale enheders betydning for søvn hos 0-15-årige børn og unge. Et systematisk review. Statens Institut for Folkesundhed (2020), (https://www.sst.dk/-/media/Udgivelser/2020/Digital-sundhed/Digitale-enheders-betydning-for-soevn-hos-0-15-aarige-boern-og-unge.ashx?sc_lang=da&hash=64604D81BC0DFD6DEF8FE221EC3E12E4)